Απαρχή αυτής της μελέτης για τον ελληνισμό της νότιας Ρωσίας είναι το τέλος του 18ου αιώνα, η φάση κατά την οποία η Ρωσία προσαρτά τα εδάφη του νότου που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα μετά τους νικηφόρους πολέμους του 1769-74 και του 1787-91 εναντίον της Τουρκίας. Όριό της είναι η χρονιά της Χειραφέτησης, το 1861, όταν καταργείται το καθεστώς της δουλοπαροικίας. Σ’ αυτή την περίοδο, όπου το εμπόριο των σιτηρών αναπτύσσεται ραγδαία μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας, εδραιώνεται και η ελληνική παρουσία.

Η οικονομική ανάπτυξη της νότιας Ρωσίας στηρίχθηκε σχεδόν αποκλειστικά στο στάρι. Εδώ βρίσκεται η ρίζα της παραμονής του παροικιακού ελληνισμού στην περιοχή, εδώ και οι αιτίες της κοινωνικής και οικονομικής ανάδειξής του σε ισχυρή πληθυσμιακή κοινότητα ανάμεσα στους εποίκους της Νέας Ρωσίας. Η ανίχνευση της παρουσίας και της δράσης των ελλήνων ομογενών δεν μπορεί να παρακάμψει ούτε την οικονομική βάση ούτε το κοινωνικό περιβάλλον των τόπων υποδοχής. Η οικονομική βάση που συνιστά το εμπόριο σιτηρών μπορεί να εξηγήσει την αναπτυγμένη οικονομική οντότητα των ομογενών, ενώ το κοινωνικό περιβάλλον επιτρέπει να ερμηνευθούν συλλογικές συμπεριφορές και νοοτροπίες και να επιμεριστούν οι ρόλοι των διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων ανάμεσα στα μέλη της ομογενειακής κοινότητας. Η εργασία αυτή εξετάζει σφαιρικά την αγροτική οικονομία της Νέας Ρωσίας (τρόπος παραγωγής, σχέσεις ιδιοκτησίας, μορφή, διαδικασία πραγμάτωσης και ακτίνα δράσης των εμπορικών ανταλλαγών) καθώς και τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της περιοχής και τη συμμετοχή των Ελλήνων στις κοινωνίες της εγκατάστασής τους.

Ο τόμος περιλαμβάνει εκτεταμένα παραρτήματα με στοιχεία για την οικονομική δραστηριότητα της ελληνικής ομογένειας, βιβλιογραφία με ρωσικές, ελληνικές και διεθνείς πηγές, ευρετήρια ονομάτων και τοπωνυμίων και ένθετο με φωτογραφίες της εποχής.