Η απέραντη Μικρά Ασία ήταν γεμάτη ελληνικούς οικισμούς: πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά. Ο εποικισμός των Ελλήνων έγινε, εν μέρει, πριν από τον 11ο αι. π.Χ. Ιστορικά στοιχεία έχουμε από τον 9ο αιώνα και μετά.
Η επικοινωνία με τη μητέρα πατρίδα και μεταξύ τους, ήταν συνεχής. Η συγκέντρωση πληθυσμών ήταν μεγαλύτερη στις ακτές: Αιγαίον Πέλαγος, νότιες ακτές (Ροδιακόν και Λυκιακόν Πέλαγος, Κιλίκιος Αυλών, Ισσικός Κόλπος), Εύξεινος Πόντος. Η επαφή μέσω θαλάσσης, εκείνη την εποχή, ήταν πολύ πιο άνετη.
Οι πόλεις κατατάσσονται με αλφαβητική σειρά σε 21 περιοχές: Αιολίς, Αν. Θράκη, Βιθυνία, Γαλατία, Ελλήσποντος, Ισαυρία, Ιωνία, Καππαδοκία, Καρία, Κιλικία, Λυδία, Λυκαονία, Λυκία, Μυσία, Παμφυλία, Παφλαγονία, Πισιδία, Πόντος, Προποντίς - Βόσπορος, Τρωάς, Φρυγία. Πολλές από τις περιοχές αυτές ήταν, επί αιώνες, ανεξάρτητα βασίλεια με μεταβλητά σύνορα, ή έγιναν αργότερα Βυζαντινά θέματα. Εκτός από τους πολέμους, κατά μεγάλα χρονικά διαστήματα, επικρατούσε ειρήνη με περιόδους δημιουργίας.
Υπήρξαν "Ομοσπονδίες Πόλεων", ένα είδος κοινής αγοράς, όπως η Λυκιακή Τετράπολις, το Κοινόν της Λυκαονίας, η Δωρική Εξάπολις, η Ιωνική Δωδεκάπολις. Στην τελευταία ανήκαν και νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπως η Χίος και η Σάμος, λόγω γειτνιάσεως με τη μικρασιατικήν ακτή.
Πολλοί ξένοι λαοί ζήλεψαν την ομορφιά, τον πλούτο και τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας. Κάποιοι κατάφεραν να την καταλάβουν, να καταστρέψουν, να λεηλατήσουν. Μεταξύ αυτών οι Πέρσες που ανάγκασαν πολλούς να μεταναστεύσουν και να ιδρύσουν αποικίες στον Εύξεινο Πόντο, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Αίγυπτο. Ένας από τους αποίκους ήταν και, ο μεγάλος μικρασιάτης ιστορικός Ηρόδοτος. Είναι γνωστή η φράση του: "Έχουμε γη και πατρίδα όταν έχουμε πλοία και θάλασσα".
Στο τέλος του παρόντος τόμου υπάρχει ειδικός πίναξ αποικιών των μικρασιατών.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΕΡΓΟ παρουσιάζει περιληπτικά τα συμπεράσματα δεκαετούς έρευνας του συγγραφέως στον μικρασιατικό χώρος, σε 3 τόμους:
1ος: Μικρασιατικές πόλεις
2ος: Κτίσματα Μικρασιατών
3ος: Διάσημοι Μικρασιάτες
Παραρτήματα
- Αποικίες Μικρασιατών
- Μικρό λεξικό θεάτρου
- Μικρό λεξικό ναών
- Αρχαία αγωνίσματα
Θεματικοί χάρτες πλαισιώνουν τα κείμενα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)